Zabytkowa Kopalnia Ignacy w roku 2024

Rok 2024 stał pod znakiem międzynarodowego uznania nie tylko dla industrialnego dziedzictwa Rybnika, ale także dla rybnickiego przepisu na rewitalizację. Na terenie jednej z najstarszych kopalń węgla kamiennego na Górnym Śląsku stworzono miejsce kultury, edukacji i rekreacji. Docenili to międzynarodowi eksperci przyznając Zabytkowej Kopalni Ignacy Europejską Nagrodę Dziedzictwa / Nagrodę Europa Nostra w kategorii „Konserwacja i Adaptacja”. To najważniejsze europejskie wyróżnienie przyznawane jest projektom, osobom, organizacjom i instytucjom działającym w obszarze dziedzictwa kulturowego. Kopalnia uhonorowana została również w konkursie Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego i Generalnego Konserwatora Zabytków otrzymując tytuł „Zabytek Zadbany”. To z kolei najważniejsze w Polsce wyróżnienie przyznawane właścicielom i zarządcom zabytkowych nieruchomości.

Kopalnię zwiedzali pasjonaci dziedzictwa przemysłowego, których przyciągały unikatowe w skali europejskiej pokazy pracy czynnej, ponad stuletniej maszyny parowej (największego i najstarszego, wciąż sprawnego tego typu mechanizmu w Europie). Naturalnym uzupełnieniem tych pokazów jest interaktywna wystawa „Wiek pary” prezentująca za pomocą stanowisk doświadczalnych rewolucję przemysłową zapoczątkowaną wynalezieniem silnika parowego w XVIII wieku. Dla wielu odwiedzających obowiązkowym punktem wizyty w Zabytkowej Kopalni Ignacy było wejście na szczyt dawnej wieży ciśnień zaadaptowanej na punkt widokowy, z której rozpościera się rozległa panorama ziemi śląskiej. Młodsi goście najchętniej odwiedzali wystawę SOWA – małe centrum nauki sygnowane marką Centrum Nauki Kopernik oraz industrialny plac zabaw zlokalizowany na terenie rozległego terenu rekreacyjnego (Parku pary).

Wśród krajowych turystów dominowali zwiedzający z województw śląskiego, opolskiego i małopolskiego.. Gościliśmy również przybyszy zagranicznych, nie tylko z Europy, lecz także z tak egzotycznych zakątków globu jak Indie, Japonia, Korea Południowa, Peru, Tajlandia, Tajwan, czy USA.

W roku 2024 poszerzona została również oferta edukacyjno-kulturalna. We współpracy z Fundacją Questingu opracowano quest „Zabytkowa Kopalnia Ignacy z Zeflikiem”. Pojawiły się także nowe warsztaty dla grup zorganizowanych, które prowadzone są przez pasjonata i popularyzatora nauki Antoniego Dudę z Akademii Technicznej Małolata.

Kontynuowano organizację dotychczasowych zajęć stałych. Dla dzieci: aikido, szachy, kids english speaking club oraz ścianka wspinaczkowa. Dla dorosłych: tai chi, fitness i zdrowy kręgosłup, malarstwo oraz zajęcia z języka angielskiego. Budynek dawnej sprężarkowni służy lokalnej społeczności. Spotyka się tu rada dzielnicy, seniorzy, czy byli pracownicy  kopalni. Prowadzone są również działania pod auspicjami Ośrodka Pomocy Społecznej, w tym w ramach projektu „Rybnik ku Zielonej Przyszłości”.

Zabytkowa Kopalnia Ignacy zorganizowała ponadto 76 wydarzeń, w których wzięło udział łącznie 24.266 uczestników. Wśród zorganizowanych w 2024 roku wydarzeń znalazły się zarówno kameralne spotkania, jak i pełne rozmachu imprezy plenerowe. Kontynuowano rozpoczęte wcześniej cykle takie jak HOYM Industry FEST, Kopalnia Bajtów, Dzień Nauki Polskiej, Wagaruj z Ignacym, Dzień Ratownictwa, czy wakacyjne Muzyczne Piątki. Mnóstwo zwiedzających przyciągnęły wystawy modelarskie oraz pokazy ptaków egzotycznych, w tym tak bardzo związanych z górnictwem kanarków. Po raz pierwszy zorganizowaliśmy mistrzostwa w speedcubingu, czyli zawodach polegających na jak najszybszym ułożeniu kostki Rubika.

Wśród wydarzeń współorganizowanych przez Zabytkową Kopalnię Ignacy zalazł się FINEness Art Festival. To międzynarodowy festiwal sztuki, w którym uczestniczą akwareliści, rzeźbiarze i plastycy z całego świata. Po raz kolejny gościliśmy Rybnik Foto Festival (RFF), czołowe wydarzenie fotograficzne w kraju.

Jak zwykle ogromnym zainteresowaniem cieszyły się spotkania z naszymi wolontariuszami. W minionym roku byli to: Anton z Niemiec, Diana oraz Tamuna z Gruzji oraz Diamante z Włoch, którzy pracowali z nami w ramach programu „Think like European – act locally!” Fundacji Rozwoju Społeczeństwa Przedsiębiorczego.

Wśród zorganizowanych w Galerii Sprężarkownia wystaw na szczególną uwagę zasługuje „Zakazy, wykluczenia, przesądy. Fotograficzna opowieść o kobietach w przemyśle”, powstała i pierwotnie eksponowana w Muzeum Śląskim w Katowicach. Dużym powodzeniem cieszył się wernisaż wystawy „Mokre sny robotów” Łukasza Jureczko, podczas którego oprawę dźwiękową stworzył Michał Kiełbasa.

Jak co roku hucznie obchodzono święto Szlaku Zabytków Techniki Województwa Śląskiego – festiwal Industriada. To jedno z najważniejszych europejskich wydarzeń upowszechniających dziedzictwo przemysłowego Starego Kontynentu. W minionym roku kulminacją Industriady był koncert Filharmonii Futura z gościem specjalnym Januszem Radkiem. Wśród innych, wartych zapamiętania wydarzeń należy wspomnieć o kolejnych wycieczkach cyklu „Podróżuj z Ignacym” (Pszów, Radlin i Rydułtowy), drugiej edycji Dnia Nauki Polskiej tym razem poświęconej Ignacemu Mościckiemu – wybitnemu chemikowi oraz prezydentowi II RP, czy 8 edycji HOYM Industry FEST, w ramach którego odbył się m.in. spacer przyrodniczym szlakiem dawnej kopalni Szczęście Beaty, koncert Budzyńskiego i Jacaszka oraz wystawa z prelekcją czołowego przedstawiciela fotografii industrialnej – Viktora Máchy (Czechy).

TOP wydarzeń

Wydarzenia najpopularniejsze

1. Piknik Strażacki – 4000 uczestników
2. Industriada – 3000 uczestników
3. Dzień ratownika i strażnika bezpieczeństwa (w ramach IV Festiwalu Górnej Odry) – 1255 uczestników

Wydarzenia najbardziej industrialne:

1. INDUSTRIADA – święto Szlaku Zabytków Techniki
2. HOYM Industry FEST – spacer przyrodniczy szlakiem dawnej kopalni Szczęście Beaty (Industrialna Pętla Terenowa) & wystawa Viktora Máchy „The Mills (Huty)”
3. Podróżuj z Ignacym – cykl wydarzeń związanych z obiektami dziedzictwa przemysłowego dawnego Rybnickiego Okręgu Węglowego

Wydarzenia muzyczne

1. Koncert Filharmonii Futura z gościem specjalnym Januszem Radkiem
2. Koncerty Michała Wiśniewskiego i Piersi w trakcie V Pikniku Strażackiego
3. Koncert Europejski – Antonio Vivaldi – Le quattro stagioni / Cztery Pory Roku w wykonaniu Orkiestra Państwowej Szkoły Muzycznej II st. w Rybniku po dyr. Romany Kuczery

Wydarzenia popularyzujące naukę i technikę

1. Dzień Nauki Polskiej: Ignacy Mościcki – od króla azotu do prezydenta II RP
2.  XI edycja Festiwalu Nauki w Rybniku
3. YETI – Young Explorer Technician Inventor

Zabytkowa Kopalnia Ignacy w Rybniku to instytucja kultury samorządu Miasta Rybnika oraz Województwa Śląskiego. Działa na terenie dawnej kopalni Ignacy-Hoym, jednej z najstarszych na Górnym Śląsku. Kilkuletni proces rewitalizacji zabytku zakończył się w 2022 roku. Dziś instytucja realizuje zadania związane z m.in. upowszechnianiem dziedzictwa przemysłowego, edukacją naukową, czy rekreacją.